Badanie kąta przesączania (BADANIE KĄTA ROGÓWKOWO-TĘCZÓWKOWEGO, GONIOSKOPIA)

Co to jest gonioskopia?

Gonioskopia to nieinwazyjne badanie diagnostyczne stosowane do oceny kąta przesączania, czyli przestrzeni zawartej pomiędzy obwodową częścią rogówki i przednią częścią tęczówki a podstawą tęczówki i fragmentem przylegającego ciała rzęskowego.

Badanie pozwala ocenić szerokość kąta przesączania: czy kąt jest szeroki, czy wąski, czy zagraża zamknięciem, czy występują w nim jakiekolwiek wady rozwojowe mogące utrudniać odpływ cieczy wodnistej. Dodatkowo ocenia krzywiznę obwodowej części tęczówki, miejsce przyczepu tęczówki oraz stopień pigmentacji kąta.

W jakim celu wykonuje się badanie kąta przesączania?

Kształt kąta przesączania odgrywa istotną rolę w utrzymaniu prawidłowego krążenia cieczy wodnistej w oku. Zachowuje równowagę pomiędzy produkowaną a usuniętą z oka cieczą wodnistą.

Jeśli z powodu wadliwej budowy kąta przesączania, ciecz wodnista nie jest prawidłowo usuwana z oka, to jej gromadzenie prowadzi do zwiększenia ciśnienia w gałce ocznej. Stan ten, sprzyja rozwojowi jaskry. Gdy, proces przebiega powoli, pacjent może nie zauważyć subtelnych objawów choroby, pomimo, że choroba „kradnie” wzrok.

Dlatego, tak ważne jest wykonanie gonioskopii w każdym wątpliwym przypadku. Badanie kąta przesączania jest badaniem niezbędnym w diagnostyce jaskry. Oprócz tego, że badanie ocenia szerokość kąt przesączania i pomaga odnaleźć przyczyny jego niedrożności (barwnik, materiał pseudoeksfoliacyjny, zrosty i inne), to ułatwia także podjęcie decyzji o sposobie leczenia. Odpowiada na pytanie, czy zabieg laserowy jest wystarczający do utrzymania prawidłowego ciśnienia, czy powinien być jednak wykonany zabieg chirurgiczny.

Kiedy należy wykonać badanie kąta przesączania?

• podejrzenie jaskry
• nadciśnienie oczne
• uraz gałki ocznej
• torbiele i guzy tęczówki
• wewnątrzgałkowe ciało obce
• neowaskularyzacja w kącie przesączania
• po wykonaniu obwodowych irydotomii laserowych (celem sprawdzenia ich skuteczności)
• w trakcie zabiegów chirurgicznych i laserowych

Kiedy nie należy wykonywać badania kąta przesączania?

• zapalenie spojówek i rogówki
• świeży uraz oka, zwłaszcza z obrzękiem i krwią w przedniej komorze oka
• niedawno przeprowadzona operacja wewnątrzgałkowa

Jakimi metodami można ocenić kąt przesączania?

GONIOSKOPIA – badanie kąta przesączania wykonywane jest w znieczuleniu miejscowym, za pomocą gonioskopu, czyli soczewki ułatwiającej ocenę niewidocznych w lampie szczelinowej struktur kąta przesączania.

GONIOSKOP – zestaw wielu rodzajów soczewek gonioskopijnych do oglądania kąta przesączania, wyróżnia się soczewki bezpośrednie i pośrednie.

Soczewki bezpośrednie używane są przez chirurgów w trakcie operacji jaskry. Są to grube i wypukłe soczewki, wykorzystywane u leżących pacjentów. Natomiast soczewki pośrednie mają wklęsłą powierzchnię kontaktu z okiem i używają lusterek do odbijania promieni światła wychodzących z kąta przesączania w kierunku okulisty. Metoda łatwa do wykonania u pacjentów siedzących przy lampie szczelinowej, wymaga jednak ze względu na większą średnicę trójlustra Goldmanna niż ludzka rogówka, wypełnienia luki pomiędzy gonioskopem a rogówką żelem ochronnym. Wśród soczewek pośrednich najpopularniejsze jest trójlustro Goldmanna. Jej najmniejsze i najbardziej strome lusterko używane jest do gonioskopii, podczas gdy pozostałe dwa lusterka i soczewka centralna używane są do oceny siatkówki. Dzięki temu trójlustro Goldmanna jest szczególnie cennym, wielofunkcyjnym narzędziem okulistycznym.

OCT KĄTA PRZESĄCZANIA – bezbolesne i nieinwazyjne badanie kąta przesączania, które pozwala dokładnie zbadać struktury kąta przesączania i uzyskać niezbędne informacje dotyczące dalszego przebiegu leczenia, z tego też względu badanie powinno być wykonane i opisane przez doświadczonego okulistę, glaukomatologa.

Jakie leki stosowane są do badania kąta przesączania?

Krople znieczulające powierzchnię oka

• blokują w sposób odwracalny powstawanie i przewodzenie bodźców ruchowych, czuciowych i autonomicznych
• pozwalają na bezbolesne wykonanie badania
• działają w zależności od preparatu od kilkunastu minut do kilkunastu godzin
• wyjątkowo rzadko powodują reakcje uczuleniowe
• po zaaplikowaniu kropli nie należy dotykać oczu i zakładać soczewek kontaktowych

Żel ochronny

• ułatwia przesuwanie soczewki po oku

Czy badanie kąta przesączania jest bolesne?

Gonioskopia jest badaniem bezbolesnym, wykonywanym w znieczuleniu miejscowym. Gdy, pacjent postępuje zgodnie z poleceniami okulisty, badanie jest bezpieczne i trwa kilka minut. Jeśli w trakcie badania pacjent wykonuje gwałtowne ruchy głową, zaciska powieki wtedy badanie przedłuża się, zwiększa się ilości czynności koniecznych do przeprowadzenia pełnego badania i w konsekwencji może pojawić się dyskomfort i pobolewanie oka.

Czy badanie kąta przesączania w ciąży jest bezpieczne?

• badanie jest bezpieczne dla mamy i dziecka
• użycie do badania kropli znieczulających powierzchnię oka oraz żelu ochronnego, uważa się za dość bezpieczne, tym bardziej, że podawane są one sporadycznie w celach diagnostycznych i dotychczas nie opisano ich teratogennego działania
• obowiązkowe u pacjentek z rozpoznaną jaskrą i podejrzeniem jaskry